Büyükelçiler kararnamesi yayımlandı; Washington’a hâlâ büyükelçi atanmadı
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan‘ın imzasıyla bugün Resmi Gazete’de yayımlanan kararnamede 11 büyükelçi ataması olmasına rağmen Türkiye’nin NATO müttefiki Amerika Birleşik Devletleri için bir büyükelçi görevlendirilmedi.
Türkiye’nin 12 Ocak’tan bu yana ABD’de büyükelçisi bulunmuyor. 15 Mart 2021’de Washington Büyükelçiliği’ne atanan Murat Mercan, 4 Ocak’ta yaptığı X paylaşımında yaş haddinden emekliye ayrılacağını duyurmuş ve 12 Ocak’ta Washington’daki görevinin son bulduğunu bildirmişti. Mercan’ın emeklilik tarihinin gelmesine rağmen ABD’ye atanacak büyükelçinin belirlenmemesi dikkat çekmişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, yeni büyükelçiler kararnamesinde 11 büyükelçiyi yeni görev yerlerine atadı, ancak Washington Büyükelçiliği için bir görevlendirme yapılmadı.
Türkiye ve ABD’nin ilişkilerinin bir yumuşama dönemine girdiğinin sinyallerinin verildiği günlerde Washington’da Türkiye’nin büyükelçisi bulunmuyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 26 Ocak’ta İsveç’in NATO üyeliğine onay vermesinin ardından Biden yönetimi, Türkiye’nin uzun süredir beklediği F-16 savaş uçağı satışı için Kongre’ye resmi bildirimde bulundu. Kongre’ye tanınan itiraz süresinin geçen hafta sonunda dolmasıyla süreç ilerledi. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Vekili ve Siyasi İşler Müsteşarı Victoria Nuland, 28 Ocak’ta Türkiye’ye geldi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan‘ın Mart ayında mevkidaşı Antony Blinken ile görüşmek üzere ABD’ye gitmesi gündemde.
ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake de bu hafta Utah merkezli Deseret News gazetesi için kaleme aldığı bir köşe yazısında, ABD Savunma Bakanlığı’nın Texas eyaletinde Türk bir savunma şirketinden alınmış üç mühimmat hattı kurmakta olduğunu belirtti. Flake, gelecek sene itibarıyla ABD’nin 155 mm’lik mermi üretiminin yüzde 30’unun bu hatların kurulduğu Texas eyaletinde yapılmasının planlandığını; bunun ABD’nin Ukrayna’ya yapılan yardımlar nedeniyle oluşan cephane açığını kapamakta rol oynayacağını söyledi.
“Türkiye’yle güçlü ilişkiler ABD’nin çıkarınadır” başlıklı yazasında Flake, “İki ülkede de hükûmetler değişebilir ama coğrafya değişmez. Bu sebeple Kongre’nin Türkiye’ye 40 yeni F-16 savaş uçağı ve 79 modernize edilmiş F-16 satışını onaylaması hem ABD hem de Türkiye için önemlidir. Ülkelerimizin ikili ilişkilerimize ve kolektif çıkarlarımıza bağlılığını kanıtlıyor” ifadelerini kullandı.
ABD’nin mevcut Büyükelçisi bir siyasi atama
ABD’nin 2022’de göreve başlayan Ankara’daki mevcut Büyükelçisi Flake, bir kariyer diplomatı değil. Geçmişte Cumhuriyetçi Parti’den Senatörlük yapan Flake’e büyükelçi unvanı Biden yönetimi tarafından Ankara’ya yapılan bu atamayla verildi. Flake’in önceden direkt olarak diplomasi tecrübesi bulunmuyor.
Ankara’nın ABD’deki son büyükelçisi Murat Mercan da bir siyasi atamaydı. AKP’nin kurucu üyelerinden olan Mercan, TBMM 22. ve 23. dönemde milletvekilliği yapmış, 22. dönemde Avrupa Konseyi Parlamenterler Birliği Türk Delegasyonu başkanlığı ve 23. dönemde Dışişleri Komisyonu başkanlığı yapmıştı. 2011’e kadar TBMM’de görev yapan Mercan, 3 Şubat 2012’de Enerji ve Tabii Kaynaklar bakan yardımcısı oldu. Mercan’ın ilk diplomatik görevlendirmesi 2017’de geldi; Türkiye’nin Tokyo büyükelçisi oldu. Mercan, daha sonra üç yılı biraz aşan tecrübesiyle cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Washington’a gönderildi.
Biden yönetiminin Mercan’dan sonra Ankara’ya atadığı ilk büyükelçinin siyasetten geliyor olması nedeniyle kararda mütekabiliyet ilkesinin rol oynadığı değerlendirmeleri yapıldı.
|
Ankara, Washington için tercihini kıdemli diplomatlardan yana kullanıyordu Mercan’dan önce görevde olan Serdar Kılıç, Dışişleri Bakanlığı’na 1984 yılında girmiş, Washington’dan önce Beyrut ve Tokyo’da büyükelçilik yapmıştı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu 2021’de Ermenistan’la başlatılan normalleşme süreci kapsamında Kılıç’ın özel temsilci olarak görevlendirildiğini açıkladı. 25 Şubat 2010- 31 Mart 2014 arasında Türkiye’nin Washington büyükelçiliğini yapan Namık Tan, 1982’de girdiği Dışişleri Bakanlığı’nca Moskova ve Abu Dabi elçiliklerinde kâtip, 1991-1995 yılları arasında Washington Büyükelçiliği’nde önce başkâtip, 1997-2001 yılları arasında ise müsteşar olarak görevlendirilmişti. Tan, 96-97 senelerinde sırasıyla dışişleri bakanları Emre Gönensay, Tansu Çiller ve İsmail Cem‘in özel kalem müdürlüğünü yaptı. Abdullah Gül’ün dışişleri bakanlığı döneminde Hariciye’nin sözcüsüydü. 2 yılı aşkın süre Tel Aviv büyükelçiliği yaptı.Onun selefi hem Rusya’da hem de İspanya’da büyükelçilik yapmış Nabi Şensoy’du. 2001’de göreve gelen Faruk Loğoğlu ise Dışişleri için birçok rol üstlenmiş, Washington’a gitmeden önce son olarak Dışişleri Bakanlığı müsteşarlığı yapmıştı. |
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son zamanlarda yaptığı siyasi atamalar da Türkiye’de tartışma konusu oldu. Bugün yayımlanan kararnamede AKP’den eski Beyoğlu Belediye Başkanı olan Kültür Bakan Yardımcısı Ahmet Misbah Demircan Tunus’a Büyükelçi olarak atandı; eskiden AKP’den milletvekilliği ve genel başkan yardımcılığı yapmış Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörü Nükhet Hotar da Akdeniz İçin Birlik’e büyükelçi unvanıyla özel temsilci olarak atandı.
Geçmişte Washington Büyükelçiliği ve Dışişleri Sözcülüğü yapan CHP İstanbul Milletvekili Namık Tan da bugün X platformu üzerinden yaptığı paylaşımda siyasi atamaları eleştirdi:
“Eski Türkiye’de diplomat kariyeri özetle şöyleydi:
Dışişleri sınavı-Akademi-Rotasyon tayini-Başkatiplik sınavı-basamak basamak yetki ve sorumluluk-genel müdür yardımcılığı-en az 25 yılın sonunda Büyükelçi
Yeni Türkiye’de diplomat kariyeri özetle şöyle:
1- Parti üyeliği-milletvekili- Büyükelçi
Veya
2- Külliye yakınlığı- Rektör/Bakan Yardımcısı- Büyükelçi”
